Drużyna lepiej ćwiczy niz gra I

Cykl artykułów nawiązujących do książki R.A SCHMIDT I C.A. WRISBERG: CZYNNOŚCI RUCHOWE CZŁOWIEKA. 
Dlaczego jedni trenerzy wciąż znajdują się w finałach rozgrywek młodzieżowych, a inni nie mogą zbliżyć się do tego wyniku, dlaczego zespół doskonale wyglądał na treningu, a w meczu wykazywał znacznie niższy poziom umiejętności niż podczas ćwiczeń. Odpowiedź na pewno jest bardziej złożona, ale przestrzeganie pewnych zasad pozwala nam  z większym prawdopodobieństwem przewidzieć powodzenie zespołu w przyszłości.

Można przypuszczać , że wielu trenerów stosuje pewne zasady intuicyjnie odnosząc sukcesy, inni włączyli je do swojego arsenału działań z  większą lub mniejszą świadomością.

Sekretem są tutaj ćwiczenia powtarzane i przeplatanie. Kiedy je stosować i w jakiej proporcji stanowi klucz do sukcesu. Ćwiczenia powtarzalne, to opieranie nauki danego nawyku ruchowego na wykonywaniu dużej ilości kolejnych powtórzeń najczęściej w głównej części treningu. Natomiast ćwiczenia przeplatane, to łączenie nauki jednego nawyku ruchowego z innymi, o odmiennej strukturze ruchu. Ćwiczący wykonują wówczas kolejno lub w losowej kolejności dany zestaw złożony z różnych ćwiczeń odtwarzając każdorazowo inny wzorzec ruchowy.

Istnieją niezliczone sposoby przeprowadzenia ćwiczeń podczas zajęć treningowych dlatego prowadzący muszą znać w jaki sposób wpływają one na proces treningowy i jak powinny być wprowadzane.

Pokutuje pogląd, że nauka powinna być dla uczącego jak najłatwiejsza i najprostsza, eliminująca błędy, a tymczasem badania wykazują, że na dłuższą metę korzystne są pewne utrudnienia dla ćwiczących pomimo braku optymalnego wykonania.

Jeżeli w początkowym okresie nauczania danego nawyku technicznego ćwiczenia powtarzane dają lepszy rezultat, to na pewno stosowanie takich ćwiczeń dalej jest zwykłą stratą czasu, ponieważ ćwiczenia powtarzalne nie sprzyjają trwałemu uczeniu się.

Jeżeli uczymy wystawienia do określonego celu, po ustalonej trajektorii dorzucając zawsze taką samą piłkę do ćwiczącego wiele razy pod rząd, to jest to dobry sposób, gdy tylko zaczynamy naukę. Pod wpływem takich bardzo wielu powtórzeń  złudne poczucie biegłości. Rozczarowanie przychodzi dopiero później podczas meczu, gdy trzeba zareagować w określony sposób. Okazuje się, że wcześniejsze ćwiczenia nie pozostawiły śladu w pamięci długotrwałej. Ćwiczenia powtarzalne zatem nie sprzyjają trwałemu uczeniu się.

Wynika z tego, że po opanowaniu podstawowej umiejętności konieczna jest zmiana zasad nabywania dalszej wprawy.  Wprowadzamy inne sposoby przyspieszenia i stabilizacji danej umiejętności. Przejście do etapu krótkich powtórzeń z przerwą na inne zajęcia jest kolejnym etapem. Ćwiczący wielokrotnego powracania do tego samego ćwiczenia w jednej sesji treningowej, co  znacznie poprawia efekt zapamiętywania, ponieważ mózg na nowo musi odtwarzać w pamięci dany wzorzec ruchowy. W przerwach między krótkimi powtórzeniami można przeprowadzać inne gry lub zabawy lub wplatać uczestników w organizację ćwiczeń.

Ćwiczenia elementu wielokrotnie powtarzane  >  krótkie serie ćwiczenia danego elementu z przerwą

Wiadomo powszechnie, ze jeżeli mamy powtarzalne i ustalone warunki ćwiczenia, wówczas uczący się nie mogą ocenić,  co tak naprawdę  potrafią. Dlatego w przerwach między krótkimi powtórzeniami danego elementu dobrze jest przeprowadzać również proste fragmenty gry lub grę szkolną, z akcentem na dany nawyk ruchowy, który jest przedmiotem ćwiczeń.

Są trenerzy, którzy przed każdą przerwą w ćwiczeniach polecają zawodnikom wykonanie określonego gestu technicznego, np. wykonanie jednej zagrywki o określonych parametrach.           

Kolejnym etapem w drodze do optymalnego opanowania danego nawyku ruchowego jest łączenie ćwiczeń powtarzalnych z ćwiczeniami przeplatanymi. Korzystne jest łączenie nauki jednego nawyku ruchowego z innym. I tak, przeplatanie odbicia sposobem górnym i dolnym daje lepsze rezultaty niż nauczanie odbicia tylko jednego sposobu. Ta sama zasada istniej przy nauczaniu wystawienia piłki wysokiej i szybkiej do skrzydła oraz wielu innych kojarzonych ćwiczeń istniejących naprzemiennie w grze.

       Nie czekamy, aż w całości opanujemy jeden nawyk, aby przejść do następnego.

Łączenie ćwiczeń powtarzalnych z przeplatanymi polega na wielokrotnym powtarzaniu danego ruchu z przejściem do nauki drugiego elementu. Następnie wracamy do tego  samego schematu. Równocześnie można wprowadzić kolejne elementy, które chcemy nauczać równocześnie. Tego rodzaju kompromis daje czas na odbudowanie nawyku i porównywanie go z innymi. Jeżeli równocześnie definiujemy sytuację meczową w której wykonywane jest dane ćwiczenie, to można tworzyć naturalne przejście od ćwiczeń do gry. 

Ćwiczenie więc powinno kształtować umiejętności, które można w odpowiedniej formie zastosować w grze. Ćwiczenia należy postrzegać nie jako kolejne powtarzanie sposobu rozwiązania problemu ruchowego lecz jako kolejne nowe rozwiązanie tego problemu. Dokonywanie wyborów, czy mam odbić palcami czy dołem, wystawić piłkę wysoką, czy szybką rodzi się właśnie podczas takich ćwiczeń. Dlatego lepiej jest, gdy dobór kolejnych zadań nie jest przypadkowy. Ustawiając  ćwiczenie w konkretnej przestrzeni i sytuacji gry uczymy więcej niż tylko samego nawyku ruchowego.

Nauczyciel musi włożyć wiele wysiłku w organizację i zaplanowanie takiego układu ćwiczeń, który przyniesie pożądane wyniki

Kolejnym etapem są ćwiczenia przeplatane, wykonywane wg stałej kolejności. Po jednorazowym wykonywaniu danego zadania następuje kolejne z góry ustalone. Ćwiczący może wówczas przygotować się do jego wykonania przywołując w pamięci jego wzorzec ruchowy. Stwarza to uczącemu  łatwiejsze warunki do pełnego opanowania  nawyku. Można zwiększać ilość ćwiczeń w serii lub przyspieszać wprowadzanie kolejnych zadań. Tak jak w ćwiczeniach mieszanych konieczne jest wiązanie wykonania danego ćwiczenia z sytuacją boiskową. Jest to warunek niezbędny przed przejściem do kolejnego etapu ćwiczeń przeplatanych w losowej kolejności. Ćwiczący musi reagować wówczas odpowiednim nawykiem ruchowym powiązanym z daną sytuacją na boisku.

Droga od ćwiczeń powtarzalnych do przeplatanych powinna być realizowana stopniowo, a w łatwiejszych zadaniach można pomijać etapy pośrednie.

Ćwiczenia powtarzalne > powtarzalne z przerwą  >  mieszane >  przeplatane po kolei > przeplatane w losowej kolejności

Jednym z kluczy do sukcesu jest pozwolenie ćwiczącemu na doznawanie różnych warunków, jakie mogą zdarzyć się podczas meczu – nawet jeśli będą przy tym popełniać wiele błędów i będą osiągać wolniejszy postęp. Trzeba jednak zachować zasadę, że pomyłki mogą się zdarzać, ale ważne jest, aby znajdować ich przyczyny i dzięki temu unikać ich w kolejnych ćwiczeniach lub przynajmniej nabrać wprawy w ich rozpoznawaniu i poprawianiu.

Materiały szkoleniowe dostępne bezpłatnie

Publikacje - Klub

Widzenie zogniskowane i otoczeniowe

Widzenie zogniskowane i otoczeniowe

Wzrok przeważa nad innymi źródłami informacji czuciowej stanowiąc podstawę do kontroli ruchów
Korekta błędów rozbiegu do ataku

Korekta błędów rozbiegu do ataku

Najczęstsze błędy atakujący popełniają podczas rozbiegu, który decyduje o tym co dzieje się później.
Sterowanie ruchami

Sterowanie ruchami

Powstaje pytanie w jaki sposób zawodnik potrafi wykryć rozpoznać i wykorzystać właściwie informacje czuciowe.
Pamięć operacyjna

Pamięć operacyjna

Pamięć operacyjna, to pamięć krótkotrwała, w której w sposób świadomy dokonuje sie selekcja informacji
Jak działa pamięć?

Jak działa pamięć?

Wiele słyszeliśmy o pamięci długotrwałej i krótkotrwałej. Jak działa pamięć podczas nauki nowego ruchu. Jak wygląda uczenie "ukryte"
W rytmie na trzy

W rytmie na trzy

Publikacja pokazuje znaczenie rytmu w metodyce treningu i to o timing powinniśmy szczególnie zadbać podczas nauki nowych elementów    
Gra pozorów, czyli nabity w butelkę

Gra pozorów, czyli nabity w butelkę

Artykuł mówi o sposobach skutecznego wpływania na opóźnianie reakcji rywala na swoje działania.
Widzieć, nie znaczy postrzegać

Widzieć, nie znaczy postrzegać

Jak działa system postrzegania, który pozwala nam reagować właściwie na daną sytuację
Jak myśli i działa zawodnik

Jak myśli i działa zawodnik

Im bardziej złożone jest zadanie wymagające obserwacji i dokonywania wyborów, tym niższy poziom pobudzania jest potrzebny.
Mobilizacja stawu biodrowego

Mobilizacja stawu biodrowego

Nasze biodra często pracują w niepełnym zakresie, co może prowadzić do napięcia i sztywności. 
Przewidywanie - czy warto?

Przewidywanie - czy warto?

Początkujący siatkarze mogą poprawić swoje zdolności przewidywania obserwując rywala i analizując jego zachowanie.
Trening stabilizacji

Trening stabilizacji

Bez stabilnego fundamentu siła generowana przy aktywności ruchowej może prowadzić do przeciążenia oraz kontuzji
Trening oddychania z użyciem taśmy oporowej

Trening oddychania z użyciem taśmy oporowej

Zaburzony wzorzec oddechowy niesie problemy ze stabilnością czy hiperwentylacją.
Czas reakcji i podejmowanie decyzji

Czas reakcji i podejmowanie decyzji

Czas reakcji i podejmowanie decyzji, to jeden z najważniejszych elementów nauczania gry
Etapy opanowania czynności ruchowej

Etapy opanowania czynności ruchowej

Ćwiczenie musi być mocno osadzone w sytuacji boiskowej w której ta czynność jest wykonywana, czy też w której następuje uczenie sią ruchów.
Podział nawyków w kontekście nauczania ruchu

Podział nawyków w kontekście nauczania ruchu

Powinniśmy umieć rozpoznawać niektóre z pośród najważniejszych cech  odróżniających jeden nawyk ruchowy od drugiego            
Drużyna lepiej ćwiczy niż gra II

Drużyna lepiej ćwiczy niż gra II

Sposoby nauczania i doskonalenia ruchu z uwzględnieniem podstawowego wzorca ruchowy i uogólnionego programu ruchowego.
Blok vs rozbieg atakującego

Blok vs rozbieg atakującego

Rozwój umiejętności blokowania powinien być spójny z nauką techniki i taktyki atakowania 
To tylko blok!

To tylko blok!

Trener powinien znać wzorce ruchowe, umieć je nauczyć i oceniać poprawność stosowania w praktyce.
Nowa wiedza - stare nawyki

Nowa wiedza - stare nawyki

Podeście całościowe oparte jest na współczesnej wiedzy z dziedziny psychologii i pedagogiki.
Piłka i tak doleci ...

Piłka i tak doleci ...

Jaka filozofia leży u podstaw naszej pracy z zawodnikiem i zespołem. Jak realizujemy nasze cele.
Nauka ataku blok -aut

Nauka ataku blok -aut

Artykuł przedstawia możliwość wykorzystania atrapy bloku do nauki uderzenia blok-aut.